SHARE SHAGAN MASAT NINGHTOI HTA SHANG-ANG NNA AMYU THE MUNGDAN SHALAWT NA MATU, N SIM N SA SHAKUT NGA AI MUNGSHAWA THE MAGAM GUN YAWNG HPANG DE WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG GINJAW KOMITI TINGYANG UP KAW NNA, LAAKSAN N’GUN JAW SHATSAM DAT AI MUNGGA
Wunpawng Amyu hte Mungdan hpe masha wa e dip up da ai kaw na lawt lu na matu, anhte gaw, shangning (52) ning du hkra man ang wa ai mungmasa hpyen man hte gasat gala re ai kahtet majan hpyen man hta ngang kang ai mungmasa makam hpe manat jum nna, n sim n sa dating shakut nga ai rai ga ai. Hpa n nga ai sat lawat kaw nna, dai ni n dai daram re ai AMYU SHA RAWT MALAN hpungtum kaba hkrang hpawn byin tai wa hkra gaw gap wa lu ai gaw, anhte yawng jawm shakut ai a mahtai rai nga sai. Nnan rawt malan ai ten kaw nna, dai ni du hkra re ai rawt malan hkrun lam hta, 2011 ning June praw (9) ya hta kalang bai ningdaw nna, Myen hpyen ni hte majan byin wa ai shaloi gaw, anhte Wunpawng Amyu Sha ni a kata e myit hkrum lam gaw tsaw dik ai madang de du nga saga ai. N dai zawn re ai, Amyu Sha ni a myit hkrum lam hpe grit yawm lam n nga, grau grau makai hkak nna, grau grau n’gun ja wa hkra shangang shagreng da lu na ahkyak madung rai nga ai. Dai zawn byin wa lu hkra, anhte yawng jawm shakut ra ai lam rai mali ai. “MYIT HKRUM LAM GAW N’GUN RE, MYIT HKRUM AI N’GUN HPE KANING RE AI HPYEN E MUNG, N DANG LU AI” ngu ai ga malai nga ai hpe yawng chye chyalu rai saga ai.
Ya na zawn, Amyu Sha myit hkrum lam lu la ai a npawt gaw, Wunpawng Amyu Sha ni yawng mayawng myit su hprang wa nna, tinang Amyu Sha ni gaw masha wa e dip up sha hkrum ai prat kaw na lawt ra sai, tinang a shadip jahpang ahkang aya hte tinang uphkang jum hpajang lu ai lam sha n nga yang, anhte rawt galu kaba wa na n re ngu ai mungmasa myi hpaw hprang wa ai lam rai nga ai.
Ndai zawn, myi hpaw hprang wa ai gaw, shi hkrai shi byin wa ai n rai, nnan rawt malan ai ten kaw nna, dai ni du hkra, Amyu hte Mungdan a matu, tinang a akyu ara hpe kabai da nna, dating ap nawng let shakut shaja lai wa sai, magma gun myit rum manaw manang ni, Ninghpaw Ningla, Hpuawn kaji kaba hte rawt malan ai mungshawa yawng magrau grang share shagan let jawm shakut ai a mahtai nan rai nga sai.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung a mungmasa makam masham hpe tup hkrak hkam la nna, dai mungmasa Pandung de du hkra, tinang langai mi a tinggyeng akyu ara hpe n tam ai sha, pai hkra lam n yit ai Amyu Sha lawt lam SHANGLAWT RAWT MALAN MAGAM ningsang hpe tinang a tsaw dik ai lit majing hku n byin n mai, n awng dang n mai, dating dawdan nna, magam gun shakut shaja ai, tai hpyen hpe n hkrit n tsang, mungmasa hpyen man hte sinat laknak lang nna gasat ai hpyen man de sadi dung let magrau grang, Share Shagan nna tai hpyen wa hpe asum n jaw ai sha, tawk sek gasat adawt ai lam gaw RAWT MALAN SHARE SHAGAN AI LAM RAI SAI.
Shingrai, share shagan ai hte maren, tinang a asak ap nawng kau ai, hkum hkrang daw chyen ap nawng ai ni hte tinang a asak apart ten mahkra rawt malan magam bungli hta ap nawng tawn nna, shakut ai lam ni yawng gaw, SHARE SHAGAN AI, MAGRAU GRAI AI HTE RAWT MALAN JET AI LAM NI HKRAI RAI NGA AI. Nkau ni asak ap nawng ai kaw du hkra dating shakut ai lam nga shajang sai re.
Ndai zawn rai nna, Wunpawng Amyu hte Mungdan Sha ji nban jawm shakut shaja ai a mahtai gaw, ram daw n’gun rawng ai Shanglawt Asuya hte Shanglawt Hpyen Dap hpe lu gaw gap ai lam rai sai. Matut nna, anhte a mungmasa Pandung de du lu hkra, shawng lam de lahkam sa wa ra ga ai. Asak ap nawng lai wa sai myit rum SHARE MANANG NI shakut shaja nna, gaw da lu sai magam yi ngam hpe anhte lahpa galai la, matut gun hpai sa wa dingyang rai nga ga ai.
Tsaw ra kam hpa nga ai, MYITR RUM SHARE MANANG NI E, ndai lang na Myen tai hpyen wa a jahte tam htim gasat majan gaw, shawng de na majan masing ni hta laklai shai nga malu ai. Shanhte kaw nga ai hpyen n’gun ganoi yawng ngu na hpe jai lang nna, mara kata ai mungshawa ni hpe sat ai, num ma roi rip ai, mare nat, mungshawa a nai mam shutgan dusat yam nga mya la re ai n shawp dik, matse dik ai ladat hte AMYU SHAMYIT LAILEN hpe dik hkra lang nna, jahte tam gasat bang wa ai re hpe anhte yawng myi chyaw mu lu nga sai re. Amyu Sha ahkaw ahkang hte mungmasa ahkaw ahkang maren mara re ai jet ai Munghpawm jawm de gaw ga ngu Pang Lung GA SHAKA tawn da sai raitim, “KADAI HPA BYIN YANG BYIN, MYEN AMYU NI PRAWN JANG RAI SAI” ngu ai Amyu Kaba Lailen hpe Myen hpyen asuya gaw myi di chyip hkrang shapraw nga sai re. Kaga amyu sha ni hpe shamyit kau nna, n dai mung hta Myen amyu sha grin nga na ngu ai matsat shabat, yuk jahtuk re ai myit jasat hte shanhte a npu tsang hpyen hpung, hpyen la ni hpe machyi shim dik ai numhtet matsun lam ni mayun shabra jaw nna, gwi shut ai lam hpe Ne Win prat kaw nna npawt hpang nhtawm, dai ni matut n di galaw nga ma ai re. Dai matsun hta Wunpawng Myu Shayi ni hpe ladat amyu myu hku jahten sharun, ma shakap, roi rip zingri na masing ni hpe laksan matsun hkat ai hpe mu chye lu ai. Ndai zawn re ai matsat shabat yuk jahtuk masing ni, matsun ni nga nga ai majaw, anhte a Mungdan Buga de shanhte jahte tam htim gsat bang wa ai hte rau, du ai Kahtawng Buga Shara shagu kaw kaja nan ta tut galaw bang wa masai re.
Dai majaw, Myen hpyen ni du kabye ai shara shagu hta mara kata ai mung shawa ni hpe sat, nat, num ma roi rip, zingri, mya lu mya sha ai damya lailen mabyin lam ni hti n dang rai wa ai nhkan e, n dang hkam ai mung shawa ji nban hkying, mun gaw, shim lum ai Shanglawt ru jung Ginra lamu ga jarit masawn de hkum singgu hprawng yen mat shajang sai re. Nkau mi mare kaba de hprawng shingbyi shajang ai. Shingrai, Myen matse hpyen hpung a lata na lawt na matu hprawng yen taw nga ai hpyen yen mung shawa gaw, mun sanit, mun matsat du wa nga sai hpe mu chye lu ai. Hpyen yen mung shawa yawng gaw, tinang a dum nta, sun hkauna, shutgan yam nga yawng tawn kau da ai hpe Myen hpyen ni e nat jahten, sat sha, mya la ai lam galaw sai.
Jahte tam htim gasat bang wa ai Myen hpyen ni gaw, shi lu ai lanak kaji kaba hta lai nna, gung labu dat lawm ai (Chemical Weapon) bawm laknak lang nna, tinang Shanglawt Hpyen Hpung hpe gap bun ai lam ni galaw sai. Lawu ga na hpyen n’gun nga mi nga shaw jai lang nna, jahte tam jahpre bang wa ai gaw shanhte she rai nga nna, mungshawa hte Maigan de gaw, “KIO NI MAHTANG MAJAN SHAWNG BAW AI RE” ngu nna, nteng n man ai hku masu shapoi shabra nga ai hpe mu lu ai re.
Mungkan masha yawng mayawng hpe hten run, si sum shangun nga ai Ka-ni nang hpam hpyen hpe dai ni na ten hpyen kaba langai mi masat nna, mungkan mungdan shagu na masha ni e ninghkap gasat nga ai zawn, Myen hpyen asuya wa mung, ndai Ka-ni nang hpam hpyen hpe grak masing jahkrat nna ninghkap gasat nga ai re nga nna mungkan de masu hkalem tsun ndau nhtawm, kaja ta tut hta anhte Wunpawng Amyu hpe shamyit kau na matu ndai nang hpam lusha hpe katsi majan laknak kaba langai shatai nna gasat nga ai. Wunpawng Amyu ni shanu nga ai mare buga jut shagu de ndai nang hpam lusha hpe dut shangun shabra nga ai. Mare kaba na Dakkasu Jawng, Lahta Tsang Jawng hte Lapran Tsang jawng ni de laksan masing jahkrat nna, Ka-ni hte nang hpam lu sha hpe n dut n dang, dan dan leng leng dut shabra jaw nga ai. Wunpawng Amyu, Jawngma, Ramma ni hpe gasat shngte lawk shatai nna dasang jahten sharun nga ai. Shing re ai nshawp nkap dik ai maw mawn lam na majaw, anhte a kashu kasha ni, asak naw kaji ai ten hta ndai nang hpam lu sha hpyen a majaw asak sum mat ai hti n dang rai mat sai.
Mare kaba e nga ai Wunpawng myit su Salang ni mung anhte a kashu kasha ni hpe grak rai nna, hkye mawai, shading sharai lu ai lam n nga ai. Ndai daram rai nna, tai hpyen wa anhte Amyu Sha ni hpe katsi majan, kahtet majan ngu ai hpyen man amyu myu hpaw nna, gasat shamyit bang wa nga ai hpe NANG dai hku yu shalai sana kun? Ndai daram re ai masin nsi, maroi nni hpa, hkrum sha shangun ai tai hpyen wa hpe shingle gasat kau na lit anhte yawng hta nga ai n rai ni? Wunpawng Amyu hte Wunpawng Mungdan Sha dip da hkrum ai ni yawng sung sung li li dai ni myit sumru yu ra saga ai law, ngu nna, Nu Wa, Mungshawa Ji Nban yawng hpang de tang madun dat nngai rai.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung Ginjaw Komiti gaw, mungmasa mahkang a majaw byin wa ai ndai RAWT MALAN MAJAN hpe mungmasa ku ntsa e tang madun bawngban sa wa lu na matu, 2011 ning June, July kaw nna dai ni du hkra shakut nga ai. Shanhte a Ginjaw madang na dat kasa hkringmang du salang ni hte law law lang hkrum hpawng nna, bawngban shakut ai lam nga saga ai. Raitim, dai ni du hkra rai yang majan gasat gala shayawm mat wa na lam, lawu mung de nna htim shadut lung wa ai hpyen hpung ni hpe bai htingnut dawm la na lam, gasat hkat nga dingngam e maga mi de aten langai hta sha mungmasa ku ntsa kaw, mungmasa manghkang hpe jawm bawngban, hparan jasan sa wa na lam ni hpe lawng lam hkum dingnun madi madun nna, tang madun ai lam galaw sai. Raitim, namnak n tawn, ahkyak n shatai ya ai sha, aten garawt tawn nna, hpyen n’gun laba hte matut htim ganaw dingyang rai nga ma ai. Mungdaw lu ai hte n lu ai Amyu bawsang ni rawt malan nna, Mung kata e majan byin ai lam a npawt gaw, mungmasa manghkang a majaw re. Dai manghkang hpe hparan jasan kau na matu, mungmasa ku ntsa e bawngban jahkrup nna, hparan masit la ra ai ngu nna KIO gaw, mateng mabyin lam hpe tang madun sai.
2012 ning jun, July kaw nna , lang the lang hkrum bawngban ai shaloi, shanhte tang madun ai ga baw gaw, shawng de anhte (17) ning tup hkawm lai wa sai hkrun lam hte n shai ai ga baw sha re. Dai gaw lachyum npru ai lam rai nga ai. Shanhte gaw Ceasefire sen htu na, sen htu lu jang mungdan simsa sana re nga ai. Gap hkat shazim nna ku ntsa e mungmasa lam bawngban ga. Lawu mung de nna htim lung wa ai hpyen manam ni hpe dawm shayu la kau nna mungmasa manghkang hpe hparan masit la na hte seng nhtawm, hpraw san ai myit madun na lam tang madun sai. KIO kaw nna tang madun ai lam lama ma hpe hkrang shapraw ai lam n nga nhtawm, mungmasha, mungshawa hte mungkan de gaw bawngban n hkrum hkraw ai hte Ceasefire sen nhtu hkraw ai gaw KIO re ngu nna masu hkalem let n teng n man ai hku shiga shabra nga ai hpe mu lu ai. Hpa lachyum n pru ai kaw KIO hte Ceasefire sen htu lu jang simsa lam gaw gap dat lu sai re zawn zawn di nna maigan de grak lagra shiga shabra nna tinang a akyu pru na lam hpe ginjang gyin shapraw la mayu ai maw lanyet sha re ngu mu lu ai. Mungmasa manghkang gaw madung rai nga ai majaw Ceasefire sen sha htu nna mungmasa manghkang hpe n hparan ai rai yang hpa lachyum n pru nga ai phe Nu, Wa mungshawa yawng chye na hkawn hkrang ra ga ai.
Shing re ai sat lawat hpe maram yu yang teng man jet ai simsa lam hpe madung n shakut ai sha, ta tut hta amyu shamyit lailen hpe sha matut ndi, ding yang galaw nga ai tai hpyen ni she rai ma ai. Ndai zawn re ai sat lawat hpe anhte yawng myi n dawm ai yu nga nhtawm, matut nna, moi shawng de na hta grau dawn jan laklai ai hku shakut ra saga ai.
Rawt malan ai mungshawa ji nban yawng hte hpyen man shagu kaw tsap nga ai myit rum share manang ni yawng gaw myit shayawm kau ai lam tsep kawp n nga ai sha dating dawdan, shingla ganawng, myit marai atsam dat, shada kamhpa madat mara hkat, awng dang lam a npawt rai nga ai myit hkrum kahkyin gumdin lam shagreng na hte seng ang ai magam dap, makan dap a hkan sa ra ai tara ni hpe hkan shatup, tinggyeng akyu hpe tawn da, AWNG PADANG LAM HPE SHA MYIT MADA RAI NNA MAGRAU GRANG SHARE SHAGAN AI ATSAM TUP THE MATUT N DI DATING SHKUT SA WA GA ngu nna yawng hpe ja ja n’gun jaw shatsam dat nngai.
Anhte galaw sa wa nga ai magam bungli sat lawat lam ni hpe KIO Ginjaw Komiti kaw nna mungdan kata hte shinggan shara shagu de aten dep dang lu ai daram shana shabra nga ga ai. Myen hpyen asuya hte bawngban ginrat nga ai mabyin lam ni hte seng nna mung dang lu ai daram shana shabra nga ga ai. Ya gaw anhte a lam hpe asan sha ginhka mu chye lu sai. Mungshawa ni gaw anhte galaw nga ai bungli yi ngam a ntsa e madi shadaw ai law wa sai. Dik nna lawu myen mung de na hpu nau myen mungshawa ni hte kaga amyu baw sang ni anhte galaw nga ai lam a ntsa e madi shadaw ai lam ni nga shajang sai hpe mu lu ai. Dai zawn maigan wuhpung wuhpawng nkau mi kaw nna mu lawm, na lawm, na lasha, myi n dawm ai yu maram shajang wa sai hpe na chye lu ai.
Anhte shakut lu ai hta hkan nna she katsi hte kahtet majan man ni hta masan sa awng dang lu na re. Anhte a mungdan kata na sat lawat hte mungsang sat lawat ni hpe maram yu yang, ndai ten hta lani hte lani gaw anhte a matu, kaja ai lam law law nga wa sai hpe mu lu sai hte maren, Ginjaw Komiti gaw shing re ai mungasa ginjang, ginwang kaja ni hpe n shalai kau ai sha, aten dep bungli galaw nga dingyang rai sai. Majan bai baw wa ai shani kaw nna, n sim n sa kyu hpyi ya nga ai makam masham hpung shagu na hpung kanu kawa sara ni, hpung tau, hpung masha ni yawng hpe nachying chyeju dum nga ga ai. Hkristan makam hta lai, kaga hpunau ni mung, tinang hte seng ai makam masham hku nna kyu hpyi garum ya nga ai hpe mung chyeju dum n’gun lu ga ai. Ya na zawn akyu hpyi garum ya nga ai majaw anhte shakut nga ai Rawt Malan bungli grau grau awng dang wa ai hpe hkam la lu ga ai.
Matut nna, anhte kam sham ai Karai Kasang kaw kyu hpyi garum ya nga na kam ga ai. Akyu hpyi ya nga ai myit masin ni yawng pawng gumhpawn ai gaw, myit hkrum lam a npawt nhpang rai sai. Tai hpyen wa maw lanyet amyu myu shachyai nhtawm jahte tam gasat nga ai kaw nna lawt kawt lu u ga law. Shing rai law la ai rawt malan a daw nu mungshawa ji nban e madi shadaw ya nga ai hpe n’gun la nhtawm, shawng lam majan man kaw lit la nga ai ni hte mungmasha hpyen man hta lit la nga ai anhte yawng hte gaw, shamu shamawt ra ra rai kadai mung kadai tinang hta ang wa ai makan lit hpe lashum shawt, laba bawtgunhpai saw a shajang ga. Anhte shakut ai hte maren lani hte lani gaw magam bungli ni masan sa awng dang lu na kam shut shara n nga ai.
Dai nil u gaw gap da sai amyu sha ni a myit hkrum lam hpe n’gun kri tawng shatai nna, shawng lam de matut n di lahkam htawt sa wa shajang ga ngu nna, yawng hpe aja awa n’gun jaw shatsam dat nngai. Shing rai nna rawt malan ai mungshawa yawng hte myit rum ai share manaw manang yawng a ntsa e anhte kam sham nga ai Hpan Madu Karai Wa gaw, tut nawng makawp maga garum ya nga u ga law ngu, kyu hpyi ya dat let, nye a laksan n’gun jaw shatsam numhtet mungga hpe n dai kaw hpungdim dat nngai.
Hpang Madu Yehowa kaw na shaman chyeju gaw, Wunpawng Mungshawa yawng a ntsa hta mung, anhte shakut shaja gunhpai nga ai Rawt Malan Magam Bungli a ntsa e mung tut nawng anga nga u ga law.
TINGYANG UP
GINJAW KOMITI
WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG
NINGHTOI: 10-8-2012
